TEMİZLİK NEDİR?
Dinimiz temizliğe çok önem veren yegâne tek dindir. Temizliği bazen ibadetin başlı başına bir şartı sayan âlimler vardır. Bir bakıma ibadetin ön şartı sayılabilir. Namaz, tavaf ya da Kur’an okuma gibi ibâdetler temizlik sayılabilecek bir işlemden sonra geçerli sayılmaktadır.
Temizlik sözlükte; “temiz olma hali, arınma, taharet, paklık ve nezafet gibi” anlamlara gelir. Dinî terimde temizlik; “görünen ve görünmeyen kirlerden arınma” demektir.
Yüce dinimiz İslam, temizliğe büyük önem vermiştir. Cenab-ı Hak’tan Peygamberimize vahyedilen “Oku” (Alak, 1) ayetinden sonra ikinci olarak gelen ayet; temizlenme ile ilgilidir. “Elbiseni temizle” (Müddessir, 4)
Kur’an-ı Kerim’in birçok ayetinde temizliğe teşvik olduğu gibi başlı başına temizliği emreden ayetler de vardır:
“Şüphesiz ki Allah tövbe edenleri sever; temizlenenleri de sever.” (Bakara, 2/222)
Hz. Peygamber güzel ahlakı ile manevî temizliğin ger çek yönünü gösterdiği gibi beden temizliği, elbise ve mes ken temizliğiyle de maddî temizliğin en güzel örneğini or taya koyarak bazı hadislerinde şöyle buyurmuştur:
“Din temizlik üzere kurulmuştur.”
“Temizlik imanın yarısıdır.”
Günde beş vakit namaz için abdest alınması bazı haller de abdest alınması bazı hallerde gusül (boy abdesti) gerekmesi, taharet için sol elini, yemek içmek için sağ elin kullanılması, yemekten önce ve sonra elleri yıkamanın ibâdet oluşu, vücudun, elbisenin ve namaz kılınan yerin temiz olmasının namazın şartlarından biri oluşu, İslam dinindeki temizliğin pratik uygulaması ve canlı tezahürüdür.
Temizlik ve tertip-düzen, insan hayatında önemli bir ye re sahiptir. Çünkü temizlik ve tertip-düzen hem insanın kendine hem de çevresine saygı duymasının bir ifadesi olarak kabul edilir. Bu alışkanlık ömür boyu insan hayatında hep gündemde olan bir konudur. Çünkü temizlik ve tertip düzen gündelik yaşamın bir parçası durumundadır ve sağ lıklı bir hayat için insanın beden ve çevre temizliğine dikkat etmesi herkesçe bilinen bir gerçektir.
Hz. Aişe (r.a.)’ın merfu olarak rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurur: “On şey fitrattandır. Bi yığın kırpılıp düzeltilmesi, tırnakların kesilmesi, parmak eklemlerinin yıkanması, sakal bırakılması, misvak kul lanma, burna su çekilip temizlenmesi, koltuk altı kılları nın alınması, eteklerin tıraş edilmesi, pisliklerin su ile temizlenmesi…” Ravilerden olan Mus’ab, “Onuncuyu unuttum, ancak o, ağza su verme (mazmaza) olabilir.
Yukarıdaki hadisi de baz alarak genel olarak temizliği şu kategorilerde ele alabiliriz.
1. Çevre Temizliği: Her Müslümanın ev içinde ve dışın da (sokakta, kırda vs.) çevresine karşı olumlu tavır geliştir mesi çevre temizliğine dikkat etmesi çok önemlidir.
2. Üst Baş Temizliği: Her Müslüman toplum içine, temizlenmeye gücü yettiği halde kirli elbiselerle çıkmamalı ve daima temiz elbiseli, güzel görünümlü olmalıdır.
3. Beden Temizliği: Beden denince insanın aklına vücudun deri ile kaplanan dış yüzeyi gelir. Dış yüzeyde; başımızı kaplayan saçlarımız, gülümsediğimizde dişlerimiz, yüzümüz, ellerimiz, tırnaklarımız, koltuk altı ve kasıklarımız, ayaklarımız gibi azalarımız yer alır. Bu azalarımız, kirli şeylerin bulaşması ya da ter ile hem görünüş hem de koku açısından, o kişiyi ve karşısındakini rahatsız edebilir. Bedeni temizlik; zihni, hissî ve kalbî temizliğin ve tabiiliğin işaretidir.
Vücudumuzun bütün organları ile giydiğimiz eşyanın temizliği beden temizliğini meydana getirir. Bedeni, idrar ve dışkı kalıntı ve serpintilerden ve dıştan dokunan her çeşit necis ve murdar maddelerden arındırmalıyız. Rasulullah (s.a.v.) efendimiz sık sık banyo yaparak bedenini her türlü tiksindirici kokudan uzak tutar ve güzel kokular sürmek sureti ile ibâdete ciddi bir hazırlıktan sonra yönelirdi.
Bedeni temizliğin içine şu temizlikler de girmektedir.”… misvak kullanmak, burnu su ile temizlemek, tırnakları kesmek ve koltuk altlarını temizlemek, mahrem yerlerin temizliğini yapmak, taharet almak ve ağzı yıkamak…” Bu saydığımız temizlik çeşitleri fıtrattan olan temizlik çeşitlerindendir. Peygamberimiz bu temizlik çeşitlerini evvela kendisi bizzat uygulayarak örnek olmuşlar ve bizden de bu temizlik hususlarına dikkat etmemizi istemişlerdir.
Beden temizliğini de şu başlıklar altında ele alabiliriz:
DİŞ TEMİZLİĞİ
Peygamberimizin en önemli sünnetlerinden biri de diş temizliğine dikkat etmektir. Diş fırçası ya da misvak ile dişlerini temiz tutan kişilerin yaşlandıkları halde dişleri sağ lam, vücutları ise zinde olduğu bilinen gerçektir. Peygamberimiz (s.a.v.) ağız temizliğine çok önem vermiş ve şöyle buyurmuşlardır:
“Misvak kullanınız. Zira misvak ağızı temizler. Hakk ‘ın rızasını kazandırır. Cebrail (a.s.) her gelişinde bana misvak tavsiye ederdi. Hatta bana ve ümmetime misvak kullanmanın farz olmasından korkuyordum.” Buhari’de Hz. Aişe (r.a.) rivayet etmektedir:
Toplum içine çıkılacağı zaman ağzımızı soğan ve sarım sak kokusundan arındırılması da Peygamberimizin önemli tavsiyelerindendir.
KOLTUK ALTI VE ETEK TIRAŞI TEMİZLİĞİ
Peygamberimizin hadislerine göre kasığı ve koltuk altı kıllarını gidermek fıtrattan olan hususlardandır. Etek tıraşı olmanın pek çok hastalık ve iltihaplardan koruyucu özelliği vardır. Çünkü etekte biten kıllar cinsel organa oldukça ya kındır. Burada pekâlâ pislik birikebilir ve altlarında mik roplar yuvalanabilir.
Bu temizliği normalde 15-20 gün geçirmeden yapılmalıdır. Hatta bu temizlik 40 gün geçtiği halde yapılmıyorsa Alim Zahidi’nin beyanına göre kişiyi günahkâr yapar ve tahrimen mekruhtur.
Enes bin Malik (r.a.): “Bıyıkların kırpılması, tırnakların kesilmesi, kasık altlarının traş edilmesi, koltuk altlarının giderilmesi işlerinin kırk günden fazlaya bırakmamış, bize vakit olarak belirlendi” demiştir..
Yolunan kılları mümkünse toplayıp ayak basılmayan ye
re gömmek en güzel yoldur.
TIRNAK TEMİZLİĞİ
Bir hadisi şerif’te tırnak kesmenin, Peygamberlerin on sünnetinden biri olduğu beyan edilmiştir.
Ebu Vâsıl anlatıyor: Ebû Eyyub el-Ensari’ye rastladım, benimle tokalaştı. Tırnaklarımı uzun buldu ve bana “Rasulullah şöyle buyurmuştur diyerek şu hadisi aktardı:
“Sizden öyleleri var ki sema haberleriyle ilgilenir. Hâlbuki tırnaklarını (Yırtıcı) kuş tırnakları gibi uzatmış tir da diplerinde cünüblük, kir-pas ve pislik yuva yapmış tır.”
Kılığına kıyafetine, saçına, başına, dişine, tırnağına bakmamak, manevî olgunluk nişanesi olarak asla kabul edilemez. Bunun adı, açıkça pintilik ve pisliktir.
Bazı hanımlar moda olsun diye tırnaklarını birkaç cm uzatmaktadırlar. Hâlbuki tırnak uzatmak, ellerin kullanımını zorlaştırır. Hem de tırnakların altına mikrop yuva yapabilir. Böylesine yanlışlardan da kaçınmak gerekir.
BENZER KONULAR:
İslam’ın en önemli ve en mühim farzlarından biri temizliktir.
Kur’an’ın ilk oku emrinden sonra temizlik emredilmiştir çünkü temizlik olmadan ibadet olmaz.
Temizlik benim temizlik kıyafet temizliği kısaca maddi ve manevi temizliğe dinimiz çok ehemmiyet verir.
İslam dini, temizliği ve hijyeni önemseyen bir din olarak bilinir. Temizlik, İslam’ın birçok yönüyle ilgili önemli bir konudur ve hem bedensel hijyen hem de ruhsal temizlik üzerinde vurgu yapar. İslam’da temizlik çeşitleri şunlardır:
Abdest (Vücut Temizliği): Müslümanlar beş vakit namaz kılmadan önce abdest almak zorundadır. Abdest, belirli bir sıraya göre ellerin, yüzün, kolların, başın ve ayakların belirli bölümlerinin yıkanmasıyla gerçekleştirilir. Abdest, fiziksel olarak temizlenmeyi sağlar ve ibadetlerin ruhani yönünü güçlendirir.
Gusül (Tam Yıkanma): Cinsel ilişki, cünüp olma, adet veya lohusalık gibi durumlarda Müslümanlar gusül alır. Gusül, bütün vücudun belirli bir sıraya göre yıkanmasıyla gerçekleştirilir. Gusül, cismani ve ruhani temizliği yeniler.
Taharet (Tuvalet Temizliği): Tuvalet ihtiyacı sonrası taharet yapmak önemlidir. İslam’a göre tuvalet ihtiyacından sonra su kullanarak bölgenin temizlenmesi gerekmektedir. Temizlik için suyun bulunmadığı durumlarda ise istinca veya isticma gibi alternatif yöntemler kullanılabilir.
Mekân Temizliği: İslam’a göre yaşanılan alanların temiz tutulması önemlidir. Ev, mescid ve diğer toplu ibadet alanlarının temizliği ibadetin bir parçası olarak kabul edilir. Peygamber’in (s.a.v.) “Temizlik imandandır.” şeklindeki hadisi bu konuda önemli bir rehberdir.
Gıda Temizliği: Helal ve temiz gıdaların tüketilmesi İslam’ın önemli prensiplerindendir. Helal gıdaların tüketilmesi ve temiz bir şekilde hazırlanması, Müslümanların bedensel ve ruhsal sağlığını korur.
Ruhani Temizlik: İslam’da sadece bedensel temizlik değil, aynı zamanda ruhani temizlik de önemlidir. Kalbin temizliği, kötü niyetlerden ve günahlardan arınmak, bağışlamak, affetmek gibi ruhani değerlere sahip olmak da önemlidir.
İslam, temizliği sadece bedensel bir gereklilik olarak görmekle kalmaz, aynı zamanda ibadetlerin ruhani boyutunu da güçlendiren önemli bir uygulama olarak kabul eder. Bu nedenle Müslümanlar için temizlik ibadetin bir parçasıdır ve günlük yaşamlarında önemli bir yer tutar.